Jak obniżyć poziom kwasu moczowego?
Jak obniżyć poziom kwasu moczowego?
Kiedy do naszego organizmu dostarczamy puryny, obecne przede wszystkim w mięsie, rybach i niektórych roślinach (fasola, soja, grzyby), w procesach metabolicznych są one przekształcane w kwas moczowy. Związek ten jest również produktem końcowym rozkładu produkowanych przez organizm kwasów nukleinowych (RNA i DNA), które znajdują się w każdej komórce. Ponieważ w obu przypadkach jest to końcowy produkt, musi zostać wydalony. Zadanie to spoczywa przede wszystkim na nerkach – największa część kwasu moczowego jest usuwana z moczem. W mniejszym stopniu ulega rozkładowi przez bakterie jelitowe, a następnie zostaje wydalony z kałem. Nie zawsze jednak procesy te przebiegają bez zakłóceń...
Co za dużo to niezdrowo
Niewielka ilość kwasu moczowego pozostaje we krwi – maksymalne dopuszczalne stężenie zależy od płci i wieku, wahając się w granicach 18-420 µmol/l. Kiedy jego wartość w surowicy przekroczy 420 µmol/l (>7 mg/dl), mówimy o hiperurykemii – a to już groźny stan. Hiperurykemia powoduje bowiem nadmierne uwalnianie wolnych rodników i czynnika martwicy nowotworów α (TNF-α), wzmożone utlenianie lipidów i rozwój zmian miażdżycowych, a także upośledzenie funkcji śródbłonka i płytek krwi, co sprzyja powstawaniu zakrzepów1. Z czasem hiperurykemia może prowadzić do napadu dny moczanowej (podagry), kiedy bowiem organizm nie radzi sobie z eliminowaniem kwasu moczowego, osadza się on w stawach w postaci białych, słabo rozpuszczalnych kryształów. Pojawiają się wówczas charakterystyczne objawy, do których należą ból lub obrzęk (zwłaszcza dużego palca i kolan), zaczerwienie skóry w okolicy zajętego stanem zapalnym stawu czy uczucie ciepła przy jego dotykaniu.
Przyczyny krystalizacji
Do takiego osadzania się kwasu moczowego przyczyniają się np. znaczny wysiłek fizyczny, uraz, przebyte operacje, zastosowanie niektórych leków (np. diuretyków) oraz radioterapia2. Problemem może być zmniejszone wydalanie moczu związane z chorobami nerek, takimi jak niewydolność. Sprzyjają mu również otyłość oraz podwyższone stężenia lipoprotein i lipidów krążących w osoczu (hipercholesterolemia i hipertriglicerydemia) – zwłaszcza po 50. r.ż. Jednak wystąpienie objawów dny moczanowej jest przede wszystkim ściśle powiązane ze sposobem żywienia. Hiperurykemia bowiem najczęściej rozwija się w wyniku stosowania jadłospisu bogatego w puryny i/lub fruktozę, a także spożywania alkoholu3. Wyniki analiz prowadzonych w Stanach Zjednoczonych nie pozostawiają wątpliwości, że istnieje bezpośrednia zależność między ilością spożywanego mięsa oraz ryb i owoców morza a zwiększonym stężeniem kwasu moczowego we krwi4.
Pomocna dieta
Na szczęście są również dobre wieści. Pojawia się bowiem coraz więcej badań, które udowadniają, że wegańska dieta alkaliczna pozwala zatrzymać proces powstawania kryształków moczanu. Wynika to z prostego faktu, że taki jadłospis wyklucza produkty zakwaszające, które jednocześnie są bogate w związki purynowe. Oznacza to, że poprzez wprowadzenie odpowiednich zmian w diecie można skutecznie zmniejszyć stężenie kwasu moczowego we krwi, a tym samym uniknąć ataku podagry. Badania pokazują wprost, że alkalizacja moczu poprzez sięganie po pokarmy dobrze dobrane pod względem odżywczym skutecznie usuwa kwas moczowy z organizmu, a tym samym zmniejsza hiperurykemię. Tym samym wyeliminowanie alkoholu oraz ograniczenie produktów wysokobiałkowych (mięsa, podrobów, ryb, serów i strączków) czy wysokoprzetworzonych (zwłaszcza z dodatkiem fruktozy lub syropu kukurydzianego) na rzecz większej ilości warzyw (szczególnie ciemnozielonych), owoców (najbardziej polecane są wiśnie), pełnych ziaren oraz kiełków to prosty sposób, by uniknąć ataku podagry.
Woda z zasadami
Bardzo duże znaczenie ma również nawadnianie organizmu. Zaleca się wypijanie co najmniej 2 l płynów dziennie. Bardzo dobre działanie wykazują napary przygotowane z liści brzozy, mniszka lekarskiego lub pokrzywy, które stymulują proces wydalania kwasu moczowego z organizmu. Jednak jeszcze lepsze efekty może przynieść picie wody alkalicznej. Jak się okazuje, podnosi ona pH moczu, co pozwala nerkom na szybsze usuwanie kwasu5.
Japońscy lekarze na podstawie danych ze swych prac udowodnili nawet, że regularne spożywanie wody alkalicznej wpływa na znaczne zmniejszenie zawartości moczanów we krwi u pacjentów, którzy już cierpią na dnę moczanową, dzięki czemu pozbywają się oni ostrych napadów bólowych6! Oznacza to, że woda alkaliczna o odpowiednio wysokim pH (najlepiej powyżej 8,5) ułatwia pozbywanie się kwasu moczowego, zapobiegając jego odkładaniu się w stawach.
Bibliografia:
1. Nature 2003; 425:516-521; Ann Intern Med 2005; 143:499-516
2. J Heart Lung Transplant 2007; 26:498-503; Am J Med 1992; 92:141-146
3. Lancet 2004; 363:1277-1281; Circ J 2005; 69:929-933
4. Arthritis Rheum. 2005; 52(1): 283-289
5. Biol Sport. 2017; 34(3): 255-261
6. Trends in Food Science & Technology 2012; 23(2):124-131
