Dieta przy dnie moczanowej

Artretyzm to jedna z najczęstszych chorób reumatycznych. Rozwija się w wyniku odkładania się kryształów kwasu moczowego wokół stawów, ale też w innych tkankach. Dochodzi do tego, gdy organizm nie radzi sobie z jego nadmiarem. Kwas moczowy powstaje w wyniku trawienia pożywienia (głównie białek) oraz rozpadu tkanek. Jego nadwyżka najpierw zaczyna gromadzić się we krwi, co nazywamy hiperurykemią. Później, w miarę narastania ilości kwasu, dochodzi do osadzania się tej substancji w postaci kryształów w stawach. Układ odpornościowy atakuje te kryształki za pomocą fagocytów (komórek żernych), a powstające przy tym toksyczne produkty uboczne wywołują stan zapalny, co skutkuje bolesnymi atakami dny moczanowej¹.

Czy grozi Ci artretyzm?

W praktyce główną przyczyną nadmiaru kwasu moczowego jest dieta bogata w puryny (mięso i mięsne wywary lub sosy, podroby, owoce morza, groch, fasolę, anchois, sardynki i owoce morza). Oczywiście znaczenie mają również predyspozycje genetyczne, a także inne czynniki ryzyka, takie jak płeć (mężczyźni częściej chorują na artretyzm), starszy wiek, nadwaga lub otyłość, nadciśnienie tętnicze, nadużywanie alkoholu czy stosowanie niektórych leków (np. diuretyków)². Do pierwszego napadu dny u mężczyzn dochodzi najczęściej między 4. a 6. dekadą życia, u kobiet natomiast zwykle później, po menopauzie³.

Jak rozpoznać artretyzm?

Charakterystycznym objawem dny moczanowej są ataki silnego bólu, opuchlizna i zaczerwienienie. U ok. 30% chorych występuje również podwyższona temperatura ciała (powyżej 38°C)⁴. W początkowym etapie ból występuje zazwyczaj w obrębie jednego stawu, najczęściej pierwszego stawu śródstopno-paliczkowego, czyli palucha u stopy. Możesz uniknąć dny moczanowej! Kwas moczowy gromadzi się w organizmie latami, zatem istnieje duża szansa na uniknięcie ataku artretyzmu. Co więcej, nawet gdy do niego dojdzie, da się poprawić wydalanie kwasu moczowego, a tym samym zmniejszyć dolegliwości. Nie wystarczy jednak sięgnąć po leki – konieczna jest zmiana diety na taką, która ogranicza produkty zawierające nadmierne ilości puryn. Niewskazane będą przede wszystkim:
- wywary i sosy mięsne oraz przygotowane na ich bazie zupy i galarety;
- podroby (zwłaszcza wątroba);
- śledzie, sardynki, sardele, łosoś, szprotki, małże, pstrąg, ostrygi, dorsz, łupacz,
- boczek, indyk, cielęcina, dziczyzna, kurczak, szynka;
- fasola, soczewica, groch;
- szpinak;
- duża ilość alkoholu;
- kawa, herbata, kakao⁵.

Przede wszystkim zatem dieta przy dnie moczanowej powinna ograniczać mięsa i tłuszcz oraz podroby (wątróbkę, nerki, móżdżek) jako pokarmy szczególnie bogate w puryny.

Alkaliczna alternatywa

Co zatem powinno znaleźć się w Twojej lodówce? Małą produkcje kwasu moczowego powodują następujące pokarmy:

- owoce – wiśnie, agrest, czereśnie, gruszki, jabłka, wiśnie, porzeczki czerwone, maliny, kiwi, pomarańcze, truskawki, brzoskwinie, śliwki, winogrona, morele, melon, banan, awokado;
- warzywa – pomidory, ogórki, sałata, cebula, cukinia, rzodkiew, ziemniaki, marchew, zielone oliwki, dynia, kapusta włoska, kapusta pekińska, kukurydza, czosnek, szczypiorek, bataty;
- jaja;
- mleko i nabiał, ale tylko pełnotłusty (kazeina i laktoalbumina zwiększają wydalanie kwasu moczowego wraz z moczem);
- produkty zbożowe – pieczywo, makaron jasny i ciemny, grube i drobne kasze, płatki zbożowe;
- tłuszcze – olej roślinne, oliwa z oliwek.

Warto zatem postawić na dietę wegetariańską, a najlepiej alkaliczną – badania pokazują bowiem, że wynikające z jej stosowania podwyższenie pH moczu skutecznie usuwa kwas moczowy z organizmu⁶.

Zwracaj uwagę na napoje

Bardzo istotnym elementem diety na artretyzm jest również odpowiednie nawodnienie. Zalecana jest wysoka podaż płynów każdego dnia – 2-3 l – co ma na celu rozcieńczenie stężenia kwasu moczowego oraz nasilenie jego wydalania. Jednak nie każdy płyn będzie tu dobry. Picie alkoholu, zwłaszcza piwa, wydaje się podnosić ryzyko zachorowania na dnę moczanową, dlatego lepiej go unikać. Podobnie odradza się kawę i czarną herbatę, ponieważ kofeina zwiększa stężenie kwasu moczowego we krwi. Należy też uważać na słodkie napoje bezalkoholowe, a nawet soki owocowe, które zawierają duże ilości fruktozy, ponieważ ich spożywanie również powiązano z dną moczanową. Najlepszą opcją będzie w tym przypadku woda alkaliczna, która podnosi pH moczu, co pozwala nerkom na szybsze usuwanie kwasu. Jej regularne picie wpływa na znaczne zmniejszenie zawartości moczanów we krwi u pacjentów, którzy już cierpią na dnę moczanową, dzięki czemu pozbywają się oni ostrych napadów bólowych⁷.

Bibliografia:

1. Arthritis Rheum. 2004; 51:321-325; Contemp. Intern. Med. 1995; 7:55-64
2. Ann. Rheum. Diss. 2006; 65:1301-1311; Lancet 2008; 372:1953-1961
3. Arch Intern Med 1986; 146:2221-2225
4. Arch. Intern. Med. 1993; 153:2787-2790
5. Forum Zaburzeń Metabolicznych 2012; 3(4):160-166
6. Biol Sport. 2017; 34(3):255-261
7. Trends in Food Science & Technology 2012; 23(2):124-131