Bądź alkaliczny!

Idea diety ograniczającej kwasotwórcze produkty coraz częściej przebija się do mediów i naszej świadomości. Co jednak oznacza alkaliczny styl życia i czy istnieją jakiekolwiek dowody jego pozytywnego wpływu na organizm? Odrzućmy stereotypy i przyjrzyjmy się faktom, by to ocenić.

Rola równowagi

Utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej organizmu jest niezbędne dla jego prawidłowej pracy, ponieważ wpływa na budowę białek, strukturę komórek oraz przepuszczalność błon komórkowych. Ponadto wartość pH odpowiada za efektywne działanie enzymów i hormonów oraz rozprowadzanie elektrolitów¹.

Najważniejsze jest przy tym pH krwi, które powinno wynosić ok. 7,4 (7,35-7,45)². Jego obniżenie oznacza kwasicę – stan zagrażający życiu. Pojawia się ona zwykle wtedy, gdy proces chorobowy uszkodzi któryś z narządów uczestniczących w wydalaniu toksyn, np. płuca lub nerki. Kwasica nie jest przy tym jednoznaczna z zakwaszeniem organizmu – w tym drugim przypadku mechanizmy regulacyjne funkcjonują sprawnie, dzięki czemu pH krwi utrzymuje się w normie. Problemem pozostaje natomiast zaburzenie metabolizmu i reakcji biochemicznych, co w dłuższej perspektywie sprzyja chorobom cywilizacyjnym.

Co zakwasza, a co alkalizuje?

Mówiąc najprościej, chodzi o to, by kwasy dostarczane z pożywieniem lub powstające w wyniku procesów metabolicznych zostały zneutralizowane przez zasady pochodzące ze składników diety.

Alkalizujące są wapń, magnez, potas, i sód. Przewaga ilościowa tych składników nad fosforem, chlorem i siarką decyduje o odkwaszającym wpływie danego produktu spożywczego.

Tymczasem na co dzień w naszej diecie dominują zwykle tłuszcze nasycone i cukry proste oraz produkty obfitujące w chlorki³. To efekt m.in. masowej produkcji żywności, która w duże mierze poddawana jest procesom obróbki zmieniającym jej skład i wartości odżywcze. W produktach białkowych i węglowodanowych brakuje po prostu alkalizujących minerałów.

Styl życia ma znaczenie!

Dodatkowo wraz ze starzeniem się organizmu następuje stopniowe osłabienie funkcji regulujących nerek i wynikający z tego wzrost zakwaszenia organizmu⁴. Istotną rolę odgrywają też stres, brak ruchu i snu oraz niewystarczające nawodnienie – wszystkie te elementy utrudniają pozbywanie się resztek kwasowych będących efektem ubocznym przemiany materii. Również sięganie po używki, takie jak nikotyna, kawa czy alkohol, sprzyja zaburzeniu gospodarki kwasowo-zasadowej.

Do zakwaszenia w największym stopniu przyczynia się zatem nasz styl życia oraz nadmiar białka zwierzęcego i węglowodanów w diecie i niewystarczające spożycie zasadotwórczych warzyw i owoców. Dlatego też jeśli palisz papierosy, chętnie sięgasz po przetworzoną żywność, słodycze, duże ilości mięsa, wędlin i produktów z białej mąki, a unikasz warzyw lub pijesz duże ilości kawy i napojów energetycznych zamiast czystej wody, dieta alkaliczna jest dla Ciebie!

Co zyskujesz?

Zmiana jadłospisu na alkaliczny pozwoli Ci odzyskać równowagę kwasowo-zasadową, co z kolei umożliwi komórkom prawidłowe funkcjonowanie. Przede wszystkim jednak pozbędziesz się z organizmu toksyn, zyskasz dobre samopoczucie i energię oraz unormujesz poziom cukru we krwi. Badania pokazują nawet, że zrównoważenie pH organizmu poprzez dietę alkaliczną może być pomocne w zmniejszeniu zachorowalności i śmiertelności z powodu licznych przewlekłych schorzeń, takich jak nadciśnienie, cukrzyca, zapalenie stawów czy osteoporoza⁵.

Jak to zrobić?

Jeśli obawiasz się, że alkaliczna dieta wyklucza mięso, spieszymy z wyjaśnieniem: produkty białkowe wystarczy ograniczyć, tak by stanowiły nie więcej niż 20-30% jadłospisu – reszta to składniki o odczynie zasadowym. Zachowanie tych proporcji pozwala zneutralizować niekorzystne działanie nadmiernej ilości kwasów w organizmie. Kaszę, ryż, makaron, jaja i mięso można więc spożywać, ale w niewielkich ilościach. Zaleca się przy tym solidnie skropić mięso sokiem z cytryny lub limonki, które są jednymi z najbardziej zasadowych owoców. Unikać należy zaś przede wszystkim napojów z kofeiną, alkoholu, mięsa, słodyczy, produktów z oczyszczonej mąki i przetworzonych.

Zasadowe menu

Do produktów alkalicznych, które najkorzystniej wpływają na nasz organizm, zaliczamy przede wszystkim zielone warzywa (kapusty, sałaty, szpinak, seler naciowy, jarmuż, cykorię, natkę pietruszki), pomidory, paprykę, ogórki, bakłażany, cukinie, warzywa korzeniowe (buraki, marchew, pietruszka, imbir, seler, rzodkiewka), soję, ziemniaki, owoce i zioła (szczypiorek, koper, tymianek, majeranek, kminek, oregano). Z ziaren najlepiej wybierać komosę ryżową, orkisz i kaszę gryczaną. Produkty zasadowe to również kiełki, mleko i oleje tłoczone na zimno (lniany, sojowy, rzepakowy, oliwa z oliwek).

Alkaliczne płyny

Zamiast kawy i czarnej herbaty warto wybierać herbatę zieloną i ziołowe napary, a przede wszystkim jak najczęściej sięgać po szklankę czystej wody – tak by wypić ją w ilości ok. 2,5 l. Odpowiednie nawodnienie jest szczególnie istotne, ponieważ zależą od niego tempo detoksykacji organizmu oraz aktywny transport jonów wodorowęglanowych (czyli zasadowych) w całym organizmie.

Trzeba jednak zwracać uwagę na pH wody – ta dostępna w sklepach w plastikowych butelkach zwykle ma kwaśny odczyn. Tymczasem jedynie wysokie pH (najlepiej 8,5-9,5) pozwoli na bieżąco neutralizować szkodliwy wpływ nadmiaru kwasów. Dlatego też szczególnie polecana jest woda alkaliczna, która nawadnia lepiej niż inne, działa antyoksydacyjnie oraz przywraca równowagę kwasowo-zasadową⁶. By mieć pewność co do jej jakości, możesz wytworzyć ją samodzielnie w domu za pomocą jonizatora.

Bibliografia:

1. Eva-Maria Kraske, „Równowaga kwasowo-zasadowa”, Wydawnictwo Jedność, Kielce 2016, s. 9-10
2.  Waugh A, Grant A. Anatomy and Physiology in Health and Illness. 10th edition. Philadelphia, Pa, USA: Churchill Livingstone Elsevier; 2007
3. American Journal of Clinical Nutrition. 2002;76(6):1308-1316
4. Experimental Gerontology. 1986;21(4-5):379-406
5. J Environ Public Health. 2012; 2012: 727630
6. J Int Soc Sports Nutr 2016; 13:45; Carbohydr Res 2009; 344(16):2195-2200